هفت نشانه ای که حاکی از کرخت شدن روانیست

دکتر جانیک وب

تعریف رسمی از واژه “کرخت” محرومیت از نیروی حس یا فاقد حس است. تعریف رسمی از کلمه “خالی” نیز شامل هیچ چیز، پر نشده یا اشغال نشده است. البته واژه کرخت درباره حواس فیزیکی به کار میرود برای مثال:” پایم از شدت سرما کرخت شده است.” و واژه خالی نیز عموما بیانگر اشیاء فیزیکیست مانند : “این سبد خالیست. “اما این دو واژه معانی فراتر از عرصه فیزیکی دارند که در فهم تجربیات انسانی شادی و رضایت از زندگی سودمند هستند. بیشتر افراد توجه چندانی به احساساتشان ندارند و از واژه های خالی یا کرخت برای توصیف عواطفشان استفاده نمیکنند. اما من به عنوان روانشناس، بدون شک بسیاری از مردمان را دیده ام که به لحاظ ظاهری و بیرونی کاملا در سلامت به سر میبرند، حال آنکه درونشان زندگی به گونه ای کرخت و بی حس جریان دارد.

چرا انسانها احساس کرختی میکنند

قصور عاطفی در دوران کودکی: این مورد زمانی ایجاد میشود که پدر و مادر حین بزرگ کردن فرزندشان نسبت به احساسات و نیازهای عاطفیش آگاهی کافی نداشته باشند. کودکی را تصور کنید که در خانواده ای رشد میکند که اساسا احساساتش از طرف اعضای خانواده نادیده گرفته میشود. مجسم کنید که در نبود پاسخ های مناسب بزرگسالان و در نتیجه عدم اعتبار و تایید عاطفی شان چگونه روز به روز احساسات این کودک بی اثر میگردد. این فرایند که معمولا – نه همیشه- به گونه ای غیرعامدانه از طرف پدر و مادر صورت میپذیرد به وجود آورنده قصور عاطفی در دوران کودکیست و دلیل این امر هست که چرا افراد به رغم ظاهر رو به راهشان در زندگی به طور دوره ای احساس خلا یا کرختی مینمایند:

بسیاری از مردم به روان درمانی روی می آورند به این سبب که از درون احساس خالی بودن یا کرختی میکنند. البته این احساس مانند اضطراب یا افسردگی اختلال روانی محسوب نمیشود، با این حال نشانه هایی را افراد درگیر با این احساس تجربه میکنند که با زندگی روزمره شان تداخل ایجاد میکند.

بیشتر شبیه عدم راحتی عمومیست که می آید و میرود. برخی از افراد نیز نشانه های فیزیکی آن را مانند فضایی خالی در شکم یا قفسه سینه حس میکنند. برخی دیگر نیز بی حسی عاطفی را تجربه میکنند. شاید احساستان شبیه به این باشد که گویی چیزی را از دست میدهید که دیگران دارند یا اینکه مشغول دیدن زندگی خارج از حباب آن هستید. گویی چیزی در جای خودش قرار نگرفته است که حتی نمیتوانید نامی بر آن بگذارید و سرانجام باعث میشود احساس جداافتادگی کنید، انگار آنطور که شایسته است از زندگی لذت نمیبرید.

دریافته ام افرادی که به لحاظ عاطفی متحمل شدیدترین و بیشترین قصورها شده اند و برای درمان اضطراب، افسردگی و مشکلات خانوادگی مزمن می آیند در نهایت این حس خلا را به گونه ای ابراز میکنند.

عموما این خالی بودن مزمن است و در دوره هایی از زندگی طغیان یا فروکش میکند: تصور احساسی که دارند شاید دشوار باشد و کلید این احساس در نبود پاسخ های عاطفی از سوی پدر و مادر در دوره کودکی نهفته است. در اینجا لازم به ذکر میدانم که یادآور شوم انسان به گونه ای آفریده شده است که به هر حال عواطفی را تجربه نماید. هنگامی که این آفرینش مورد غفلت واقع گردد سیستم در هم میریزد. این کژکاری روان به علت سرکوب کردن عواطف است. در بسیاری از موارد خالی بودن یا بی حسی حتی از درد کشیدن نیز بدتر است. بسیاری از افراد به من گفته اند ترجیحشان این است که به جای بی حسی چیزی را حس نمایند.

بسیار دشوار است که به چیزی اعتراف کرد، توجیهش کرد یا  آن در قالب کلمات در آورد که غایب است. حتی اگر موفق شدید این خلا و نبودن را در ظرف واژگان ریخته و به دیگری توضیح دهید، فهمش برای دیگران کاری سخت است. بی حسی نزد بیشتر مردم شبیه به هیچ چیزی نیست و هیچ چیز هیچ است، نه خوب و نه بد. اما در عملکرد داخلی انسان هیچ چیز قطعا چیزیست. خلا یا بی حسی از درون و برون است و این را نیز دریافته ام که حسی نیرومندست. در واقع دارای نیرویست که افراد را برای فرار از آن وادار به اعمال افراطی میکند.

هفت نشانه ای که میگوید شما به لحاظ عاطفی کرخت شده اید:

۱-برخی اوقات احساس کاملا فیزیکی خلا به ویژه در شکم، قفسه سینه یا گلو دارید. البته میتواند هر جای دیگری نیز باشد.

۲- گاهی اوقات خودتان را درگیر موقعیتی میبینید که به صورت طبیعی باید احساس خوشحالی، ناراحتی یا خشم داشته باشید اما چیزی حس نمیکنید.

۳- به گونه ای مکرر معنا و هدف زندگیتان را زیر سوال میبرید.

۴- افکاری در زمینه خودکشی دارید که نمیدانید از کجا سر در می آورند.

۵- در جستجوی هیجان هستید چرا که منتهی به این میشود که چیزی را حس کنید.

۶- رفتارتان دز نظر دیگران گیج کننده است. گویی عدم پیوندتان با دیگران شما را جدا میسازد. گاهی فکر میکنید زندگی دیگران نسبت به شما از شفافیت بیشتری برخوردار است.

۷- اغلب اوقات حس میکنید که از خارج از گود به زندگی مینگرید. گویی  نبود احساساتی که قرار بوده شما را به دیگران وصل کند سبب جدایی شما با آنها گردیده است.

این را بدانید که شما به دلیلی احساس خالی بودن یا کرختی میکنید و خبر خوش اینکه شما تنها نیستید. افراد دیگر نیز حسی مشابه شما را داشته اند. قرار نیست که شما این گونه باشید. همه این احساسات پیامی از سوی جسمتان برای شما دارند. بدنتان فریاد میکشد که چیزی اشتباه پیش میرود و …همه اینها با کمک رواندرمانی قابل حل است.